Η παρακάτω εργασία αφορά το μάθημα της Λογοτεχννίας της Α΄γυμνασίου και συγκεικριμένα “Το πιο γλυκό ψωμί”. Στόχος ήταν να ενσωματωθούνν νέες τεχνολογίες και τεχνητή νοημοσύνη, ώστε το μάθημα αφενός να γίνει πιο ελκυστικό και ενδιαφέρον για τα παιδιά και αφετέρου τα παιδια να καλλιεργήσουν τις ψηφιακές τους δεξιότητες.

Ακολουθεί η εργασία:

Περίληψη

Η παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε για το υποχρεωτικό μάθημα «Νέες Τεχνολογίες στη μάθηση» του ΠΜΣ Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Παρακάτω αναλύεται ένα εκπαιδευτικό σενάριο για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας σε μαθητές  Α’ γυμνασίου και συγκεκριμένα στο λαϊκό αφήγημα «Το πιο γλυκό ψωμί», το οποίο διαρκεί δυο διδακτικές ώρες (2 Χ 45’). Το σχέδιο μαθήματος ενσωματώνει την παραδοσιακή διδασκαλία με σύγχρονες τεχνολογίες και ψηφιακά εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, με στόχο να κάνει τη μαθησιακή εμπειρία πιο διαδραστική και ευχάριστη στους μαθητές καθώς και να ενισχύσει τις  ψηφιακές δεξιότητές τους. Οι θεωρίες μάθησης που χρησιμοποιήθηκαν για να δημιουργηθεί το σχέδιο μαθήματος είναι ο κονστρουκτιβισμός και η ανακαλυπτική μάθηση. Οι δραστηριότητες και τα ψηφιακά εργαλεία που επιλέχθηκαν ενθαρρύνουν τον μαθητή να ανακαλύψει τη νέα γνώση μέσα από τον πειραματισμό, ενώ παράλληλα προάγουν τη συνεργασία και τη δυναμική λειτουργία της ομάδας ως κοινότητα πρακτικής. Σκοπός είναι οι νέες τεχνολογίες να εξυπηρετούν τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό, ώστε να εμπλουτιστεί η διδασκαλία κα να ενεργοποιηθούν τα κίνητρα μάθησης των μαθητών προκειμένου να επιτευχθούν οι πολλαπλοί στόχοι που έχουν διατυπωθεί σε γνωστικό, κοινωνικό και τεχνολογικό επίπεδο.

Λέξεις κλειδιά: σχέδιο μαθήματος, εκπαιδευτικός σχεδιασμός, νέες τεχνολογίες, ψηφιακά εργαλεία, τεχνητή νοημοσύνη, ChatGPT, ψηφιακός γραμματισμός, αναστοχασμός τεχνητής νοημοσύνης

1.Εισαγωγή

         

        Στη σημερινή εποχή του 21^ου αιώνα, η τεχνολογία που εξελίσσεσαι με γοργούς και εντυπωσιακούς ρυθμούς, ιδιαίτερα μετά την περίοδο της πανδημίας covid-19, έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε πολλούς τομείς της ζωής μας και ιδιαίτερα στην εκπαίδευση. Η πανδημία, παρά τις δυσκολίες και τις απειλές, επιτάχυνε την ενσωμάτωση της τεχνολογίας στην εκπαίδευση, φέρνοντας ριζικές αλλαγές που διαμορφώνουν το μέλλον της μάθησης. Διανύοντας μια εποχή όπου υπάρχει έντονη εξάρτηση της τεχνολογίας σε σχολεία και πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, έχουν προχωρήσει σε εναλλακτικά μοντέλα διδασκαλίας. Έτσι, αντιλαμβανόμαστε ότι η ψηφιοποίηση είναι απαραίτητη και ότι έχει ανοίξει νέες πόρτες, βελτιώνοντας και αναθεωρώντας παραδοσιακούς τρόπους διδασκαλίας. Κρίνεται άμεση ανάγκη γι’ αυτό τον λόγο ο ψηφιακός γραμματισμός τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των μαθητών και γενικά όλων των πολίτων καθώς πλέον επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωή μας (Μπαλωμένου, 2021; Sapkota, 2021).

       Ζώντας σε μια ψηφιακή εποχή γίνεται όλο και πιο κατανοητό ότι τα ψηφιακά εργαλεία προσδίδουν πολλαπλά οφέλη στην εκπαίδευση, προάγοντας την ποιότητα και την προσβασιμότητα της μάθησης. Συγκεκριμένα, δίνουν «ζωντάνια» και ενδιαφέρον στο μάθημα, προσφέρουν ευελιξία, ενισχύουν την αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητή και εκπαιδευτικού, εξατομικεύουν τη μάθηση, μπορούν να μαθαίνουν οπουδήποτε και οποτεδήποτε, διευκολύνουν την αξιολόγηση και την παρακολούθηση της προόδου του μαθητή. Ακόμη, οι διαδραστικές δραστηριότητες, τα βίντεο, τα κινούμενα γραφικά, οι τεχνολογίες, όπως τεχνητής νοημοσύνης, επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας, εμπλουτίζουν τη διαδικασία της διδασκαλίας – μάθησης, κάνοντας το μάθημα πιο ευχάριστο και ελκυστικό (Josué et al., 2023 ; Ramadhan & Inayati, 2024).

        Επίσης, προς την ίδια κατεύθυνση κυμαίνονται και τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης, που έχουν έρθει τα τελευταία χρόνια να διευκολύνουν ακόμη περισσότερο τη ζωή μας. Προσφέρουν εξατομικευμένη μάθηση παρέχοντας υλικό σε διάφορες μορφές για κάθε ανάγκη μαθητή, εργαλεία που διευκολύνουν μαθητές με δυσκολίες μάθησης ή αναπηρίες, γρήγορη αξιολόγηση και ανατροφοδότηση, οnline πλατφόρμες και chatbot για συνεχή υποστήριξη, ταχύτερη και ακριβέστερη διόρθωση εργασιών / εξετάσεων και ενισχύουν το ενδιαφέρον για μάθηση καθώς χρησιμοποιεί διαδραστικές τεχνολογίες για να κάνουν τη μάθηση πιο ελκυστική (Αdiguzel et al., 2023).

      Παρά τις τεράστιες δυνατότητες της τεχνολογίας και συνεπώς των ψηφιακών εργαλείων δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ενσωμάτωση στην εκπαιδευτική διαδικασία απαιτεί τη διασφάλιση ότι όλοι οι μαθητές θα έχουν ίση πρόσβαση στην τεχνολογία και ίσες ευκαιρίες στη χρήση τους, ώστε να ενισχύεται η μάθηση και να΄ να πραγματικά χρήσιμα για τους μαθητές (Mexhuani, 2024).

      Σκοπός της  παρούσας εργασίας είναι  η δημιουργία ενός σχεδίου μαθήματος, που αφορά τη διδασκαλία της Νοελληνικής Λογοτεχνίας της Α΄ γυμνασίου και συγκεκριμένα το λαϊκό αφήγημα «Το πιο γλυκό ψωμί», διάρκειας δυο διδακτικών ωρών. Σκοπός είναι να αναδείξει πώς μπορούν να ενσωματωθούν οι νέες τεχνολογίες και η τεχνητή νοημοσύνη σε ένα σχέδιο μαθήματος, ώστε να γίνει πιο διαδραστικό και ενδιαφέρον για τα παιδιά και κατά συνέπεια να διευκολύνει την εκπαιδευτική διαδικασία.   Για τη βελτίωση των διδακτικών στόχων καθώς και για τον εμπλουτισμό των δραστηριοτήτων, χρησιμοποιήθηκε η πολύτιμη βοήθεια των εργαλείων της Τεχνητής Νοημοσύνης ChatGPT και Gemini (ΟpenAi, 2023 ; Gemini, 2023).

     Στην παρακάτω εργασία πρώτα παρουσιάζεται το εκπαιδευτικό σενάριο αναλυτικά με τις δραστηριότητες και τι σκοπό έχει η καθεμία και τι θέλει να πετύχει, στη συνέχεια αναφέρεται ο αναστοχασμός της τεχνητής νοημοσύνης, αναλύοντας τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιήθηκαν στην εργασία και πως με βοήθησαν για τη συγγραφή του σχεδίου μαθήματος. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα συμπεράσματα, οι προβληματισμοί και κάποιες προσωπικές προτάσεις βελτίωσης της υφιστάμενης κατάστασης. Τέλος, το παράρτημα που περιέχει συγκεντρωτικά το εκπαιδευτικό υλικό και το βίντεο παρουσίασης της παρούσας εργασίας προς διευκόλυνση.

2. Εκπαιδευτικός σχεδιασμός

Μάθημα: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Τάξη: Α’ Γυμνασίου

Ηλικία μαθητών: 12 – 13 ετών

Τίτλος κειμένου: «Το πιο γλυκό ψωμί»

Αριθμός παιδιών: 20

Χρόνος: 2 Διδακτικές ώρες (2 X 45)

Χώρος Διεξαγωγής: Σχολική τάξη

Τρόπος διδασκαλίας: Δια ζώσης χωρίς υγειονομικό πρωτόκολλο

Υλικοτεχνική υποδομή: Διαδραστικός πίνακας και tablet με σύνδεση στο διαδίκτυο, σχολικό εγχειρίδιο

Eφαρμογές: mentimeter, thinglink, Padlet, ChtatGPT, Gemini, GammaAI, Canva, Kahoot

Μέθοδος διδασκαλίας: Μικτή

Πηγή κειμένου: http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2228/Keimena-Neoellinikis-Logotechnias_A-Gymnasiou_html-empl/index02_01.html

*Όλοι οι μαθητές έχουν tablet, έχουν δικό τους λογαριασμό email και είναι συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο.

Διδακτικοί Στόχοι

Με την ολοκλήρωση του κειμένου, οι μαθητές της Α΄ γυμνασίου θα πρέπει να είναι σε θέση να:

1.Nα γνωρίζουν το λαϊκό αφήγημα και τα βασικά γνωρίσματα του παραμυθιού.

2.Να συνειδητοποιήσουν την αξία της εργασίας στη ζωή του ανθρώπου.

3.Να γνωρίσουν τη διαδικασία παραγωγής ψωμιού τα αρχαία χρόνια.

4.Να κατανοήσουν  τη σκληρή δουλειά και το μόχθο που χρειαζόταν για να βγει το ψωμί τους παλιά πριν βγουν οι μηχανές.

5.Nα συνδέσουν την παράδοση με την σημερινή εποχή.

6.Να καλλιεργήσουν την κριτική/δημιουργική τους σκέψη και γραφή.

7.Να καλλιεργήσουν το ομαδικό τους πνεύμα μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες.

8.Να χειρίζονται τεχνολογικά εργαλεία και να κατανοούν την αξία τους.

9.Να μάθουν να χρησιμοποιούν λογισμικά Τεχνητής Νοημοσύνης, όπως το chatGPT και το Gemini, με ορθό τρόπο για να δημιουργήσουν κείμενα.

10. Να συνηδητοποποιήσουν μέσα από την ενασχόλησή τους με την τεχνολογία ότι η καλλιέργεια ψηφιακών δεξιοτήτων είναι απαραίτητες στη σημερινή εποχή.

1^η διδακτική ώρα

1^η δραστηριότητα (5λεπτά)

Εισαγωγή

Στην πρώτη φάση της διδασκαλίας ως αφόρμηση θα χρησιμοποιηθεί το ψηφιακό εργαλείο mentimeter. Κοινοποιώ σε όλους τους μαθητές το σύνδεσμο από το mentimeter και ο κάθε μαθητής μπαίνει από το tablet του, για να απαντήσει σε μια σύντομη ερώτηση σε πραγματικό χρόνο. H ερώτηση είναι προσωπική και ανοιχτή, έχουν να γράψουν λέξεις ελεύθερα που τους έρχονται στο μυαλό ακούγοντας τον τίτλο «Το πιο γλυκό ψωμί». Δεν υπάρχει σωστό ή λάθος. Έτσι, θα ενισχυθεί η ενεργή συμμετοχή όλων των μαθητών κάνοντας το μάθημα πιο ευχάριστο και ενδιαφέρον.

Η ερώτηση που θα τεθεί στο mentimeter είναι:

1. Γράψτε ελεύθερα λέξεις που σας έρχονται στο μυαλό όταν βλέπετε τον τίτλο “γλυκό ψωμί”.

Η ιδέα για τη χρήση του mentimeter ήταν από το ChatGPT (OpenAI, 2023).

Παράλληλα, προβάλλω και εγώ την ερώτηση στο διαδραστικό πίνακα. Έπειτα, τις διαβάζουμε στην τάξη και γίνεται συζήτηση.

Σύνδεσμος: https://www.menti.com/al6otgo4cdgk

2^η δραστηριότητα (20 λεπτά)

Kάνω ανάγνωση του κειμένου «Το πιο γλυκό ψωμί» από το φωτόδεντρο σε προβολή στον διαδραστικό πίνακα (http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2228/Keimena-Neoellinikis-Logotechnias_A-Gymnasiou_html-empl/index02_01.html), με μεγάλη γραμματοσειρά και χρώματα, ώστε να μπορούν να διαβάζουν όλοι οι μαθητές. Μετέπειτα, βάζω να παρακολουθήσουν το βίντεο από το youtube: https://www.youtube.com/embed/-x0nU2-245E?rel=0 , διάρκειας 7:30 λεπτών, που είναι ενσωματωμένο στην παρουσίαση στο GammaΑΙ που έχω δημιουργήσει, για την καλύτερη κατανόηση του κειμένου. Κάνω σύντομες ερωτήσεις κατανόησης (1- 6):

1.Ποιοι είναι οι ήρωες;

2.Τι πρόβλημα έχει ο βασιλιάς;

3.Τι κάνει στην αρχή ο βασιλιάς;

4.Ποιος τον βοηθάει;

5.Τελικά θεραπεύεται από την αρρώστια του;

6.Ποια ήταν τελικά η λύση στο πρόβλημά του;

7.Σας αρέσουν τα παραμύθια;

8.Διαβάζατε παραμύθια όταν ήσασταν μικροί/ές;

9.Τι αξία θεωρείτε ότι έχουν τα παραμύθια;

Έπειτα, θα  συνεχίσω με μια διαδραστική παρουσίαση, η οποία δημιουργήθηκε με ένα εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης, το GammaΑΙ,  με όμορφες εικόνες και βίντεο για την καλύτερη κατανόηση του κειμένου, που θα την προβάλλω στον διαδραστικό πίνακα. Η παρουσίαση αυτή θα παρέχει στους μαθητές μια διαδραστική και οπτική προσέγγιση στα βασικά θέματα του κειμένου, αξιοποιώντας σύγχρονα εργαλεία. Με αυτόν τον τρόπο, θα ενισχυθούν οι γνώσεις τους και θα διευρυνθεί η κατανόησή τους μέσα από ενεργή συμμετοχή και την κριτική σκέψη. Στην παρουσίαση θα ανατρέχουμε καθ’ όλη τη διάρκεια του μαθήματος και θα την έχουμε στο διαδραστικό πίνακα για βοήθεια και καθοδήγηση.

Σύνδεσμος: https://gamma.app/docs/-x3au2ar3rtwe3ll

Στη συνέχεια, αφιερώνω λίγα λεπτά προς το τέλος της δραστηριότητας, ώστε να τους ρωτήσω για τα παραμύθια (ερωτήσεις 7, 8 και 9). Έπειτα, διαβάζουμε από το διαδραστικό πίνακα την αξία και τα είδη των παραμυθιών από την παρουσίαση στo  GammaΑΙ.

Την ιδέα για το GammaAI τη χρησιμοποίησα από το ChatGPT (OpenAI, 2023), κάνοντας την ερώτηση πώς μπορώ να κάνω μια παρουσίαση των πιο σημαντικών κομματιών του κειμένου διαδραστικά, χωρίς να χαθεί το ενδιαφέρον των παιδιών;

3^η δραστηριότητα (20 λεπτά)

Στη συνέχεια παρουσιάζω στο διαδραστικό πίνακα μέσω thinglinκ τη διαδικασία παρασκευής ψωμιού στα αρχαία χρόνια. Την εικόνα της παρασκευής του ψωμιού που έχω τοποθετήσει την έχει παράξει το ChatGPT (OpenAI, 2023). Κάθε στάδιο έχει αριθμό και από κάτω την περιγραφή.  

Παράλληλα, βλέπουμε ένα βίντεο από το you tube: https://www.youtube.com/watch?v=rZPs931RGpY για τα στάδια παραγωγής του ψωμιού, με μουσική υπόκρουση, το συρτάκι. Μετά, απαντούν στις σύντομες ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, που είναι ενσωματωμένες στο thinklink με το σημάδι ?.

Μέσα από τη χρήση της εφαρμογής thinglink οι μαθητές θα δουν οπτικοποιημένα  βήμα – βήμα τα στάδια του ψωμιού μέσα από εικόνες και πληροφορίες. Επίσης, μέσω από το βίντεο θα μάθουν τον κόπο και τον μόχθο που χρειάζονταν, για να βγάλουν το ψωμί τους οι άνθρωποι τότε σε σχέση με το τώρα. Η μουσική υπόκρουση το συρτάκι, θα τους δημιουργήσει συναισθήματα και θα εγείρει το ενδιαφέρον τους.

Σύνδεσμος: https://www.thinglink.com/scene/1922254248377058148

2^η διδακτική ώρα

4^η δραστηριότητα (25 λεπτά)

Στην αρχή γίνεται μια επανάληψη μέσω σύντομων ερωτήσεων, για να διαπιστώσω ότι οι μαθητές θυμούνται το νόημα του παραμυθιού. Παραπέμπω στην παρουσίαση στο GammaΑΙ μέσω του διαδραστικού πίνακα, για να διαβάσουμε τα νοήματα του παραμυθιού και την αξία της εργασίας για τον άνθρωπο.

Σύνδεσμος: https://gamma.app/docs/-x3au2ar3rtwe3ll

Έπειτα, προτρέπω τους μαθητές να χωριστούν σε ομάδες των 4 ατόμων. Σε κάθε ομάδα ο κάθε μαθητής παίρνει από έναν ρόλο, ο ένας θα΄ ναι ο συντονιστής, ο άλλος θα καταγράφει τις ιδέες, ο επόμενος θα συγγράψει το κείμενο και ο άλλος θα παρουσιάσει τη δραστηριότητα στην τάξη. Οι μαθητές θα πρέπει να απαντήσουν στο padlet στο παρακάτω ερώτημα ως ομάδα:

1. Δημιουργήστε έναν μικρό διάλογο (να μιλά τουλάχιστον 2 φορές ο βασιλιάς και 2 φορές ο γέροντας) μεταξύ του βασιλιά και του γέροντα με θέμα την αξία της εργασίας για τον άνθρωπο, με τη βοήθεια του εργαλείου Τεχνητής Νοημοσύνης, ChatGpt. Προσοχή! Δεν κάνουμε αντιγραφή αλλά χρησιμοποιούμε το ChatGPT για ιδέες.

Όταν ολοκληρωθεί η εργασία, τα παιδιά παρουσιάζουν τους διαλόγους τους που έγραψαν στο padlet και γίνεται συζήτηση.

Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά θα καλλιεργήσουν τη συνεργασία μεταξύ τους και θα εξασκήσουν την παραγωγή λόγου με τη βοήθεια ενός ψηφιακού εργαλείου τεχνητής νοημοσύνης, το ChatGPT.  To συγκεκριμένο εργαλείο θα τους βοηθήσει με τις σωστές προτροπές να πάρουν ιδέες προκειμένου να παράγουν έναν ολοκληρωμένο διάλογο, γραμματικοσυντακτικά σωστά.

*Διευκρινίζω ότι σε προηγούμενα μαθήματα έχουμε αναφερθεί πολλές φορές στα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης καθώς και στην χρήση των εργαλείων ChatGPT και Gemini. Έχουν μάθει πώς να δίνουν τις κατάλληλες προτροπές, για να πάρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Eπομένως, τα παιδιά γνωρίζουν να τα χρησιμοποιούν ορθά.

Σύνδεσμός: https://padlet.com/bamaria9/padlet-u92ec6vuf26nrqr5

5^η δραστηριότητα (15 λεπτά)

Στη συνέχεια παρουσιάζω στον διαδραστικό πίνακα ένα αμερικάνικο παράλληλο κείμενο «ο γέρος και ο βασιλιάς», που έχω δημιουργήσει στο Canva. Kάνω εγώ μια πρώτη ανάγνωση του κειμένου και έπειτα κοινοποιώ στα παιδιά τον σύνδεσμο από το  padlet. Συνδέονται και ο καθένας πρέπει να απαντήσει ατομικά στο παρακάτω ερώτημα:

1.  Διαβάστε το παραμύθι “ο γέρος και ο βασιλιάς” και βρείτε ομοιότητες και διαφορές με το κείμενο “το πιο γλυκό ψωμί” επιγραμματικά. Μην ξεχάσετε να γράψει ο καθένας το όνομα του όταν γράφει την απάντησή του.

Η δραστηριότητα να εντοπίσουν οι μαθητές ομοιότητες και διαφορές με ένα άλλο παραμύθι «ο γέρος και ο βασιλιάς» απαιτεί να κατανοήσουν σε βάθος το νέο κείμενο και να το συνδέσουν με το διδαγμένο. Καλούνται να το επεξεργαστούν, να το αναλύσουν κριτικά και να καταγράψουν τα ζητούμενα. Επίσης, αυτή η δραστηριότητα θα βοηθήσει στη παραγωγή γραπτού λόγου, στην καλλιέργεια κριτικής σκέψης και στην εξοικείωση με την τεχνολογία καθώς θα πρέπει να γράψουν  την απάντησή τους στο padlet.

Έπειτα, επιλέγονται κάποιοι μαθητές ενδεικτικά να διαβάσουν τα κείμενα τους, αν το επιτρέπει η ώρα. Προτρέπω τους μαθητές να διαβάσουν στο σπίτι τα κείμενα όλων των συμμαθητών τους και να κάνουν για το σπίτι όλοι από ένα σχόλιο σε δυο συμμαθητές τους στο padlet.

Την ιδέα για το padlet με το παράλληλο κείμενο την πήρα από το Gemini (Gemini, 2023).

Σύνδεσμοι: https://www.canva.com/design/DAGZFVQrd_M/qIH2nsKcfmBepAkak4HDWQ/edit?utm_content=DAGZFVQrd_M&utm_campaign=designshare&utm_medium=link2&utm_source=sharebutton

https://padlet.com/bamaria9/padlet-vysrwk1hftiif3q2

6η δραστηριότητα (5 λεπτά)

Για την αξιολόγησή τους οι μαθητές συνδέονται στην εφαρμογή Kahoot! ατομικά από το tablet που τους έχει δοθεί, για να απαντήσουν στις 16 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, σωστού – λάθους και συμπλήρωσης κενού. Οι ερωτήσεις είναι σύντομες και αφορούν και τις δυο διδακτικές ώρες, δίνοντας έμφαση σε ερωτήσεις περιεχομένου, στους χαρακτήρες, στο δίδαγμα και στην αξία των παραμυθιών.

Η αξιολόγηση μέσα από το kahoot με σχετικές εικόνες και μουσική βοηθά τους μαθητές να κάνουν το τεστ μέσα σε ένα ευχάριστο διαδραστικό περιβάλλον. Επίσης, τα αποτελέσματα θα είναι σημαντικό για τον εκπαιδευτικό καθώς θα καταλάβει αν έχουν κατανοήσει το βασικό νόημα του κειμένου και επομένως αν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι που έθεσε στην αρχή. Η ανατροφοδότηση που θα πάρει σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες δραστηριότητες θα τον βοηθήσει να ελέγξει την κατανόηση καθώς και τι πρέπει ίσως ο ίδιος να διορθώσει την επόμενη φορά.

Η συγκεκριμένη αξιολόγηση θα βοηθήσει και τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες καθώς είναι με εικόνες και πολλαπλής επιλογής. Ακόμη, θα δοθεί περαιτέρω χρόνος αν δεν προλάβουν να ολοκληρώσουν το τεστ.

Σύνδεσμος:https://create.kahoot.it/details/c696eb61-4f0c-4240-8908-1acb9beacfd0

Την ιδέα για το kahoot μου την έδωσε το ChatGPT (OpenAI,2023), κάνοντας την ερώτηση να μου βρει έναν διασκεδαστικό και γρήγορο τεστ αξιολόγησης.

3.Ανοστοχασμός για τη Χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης

      Το παραπάνω σχέδιο μαθήματος δημιουργήθηκε από εμένα με την πολύτιμη βοήθεια των εργαλείων της Τεχνητής Νοημοσύνης, το ChatGPT και το Gemini. Αρχικός μου στόχος ήταν να δημιουργήσω ένα εκπαιδευτικό σενάριο που να μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα στη σχολική τάξη με τις ήδη υπάρχουσες υλικοτεχνικές δομές που παρέχει μια σχολική μονάδα. Βάζοντας το ChatGPT να δημιουργήσει ένα σχέδιο μαθήματος με βάση τις νέες τεχνολογίες και την τεχνητή νοημοσύνη με το κείμενο που του έδωσα «Το πιο γλυκό ψωμί», διαπίστωσα ότι έβγαζε ως αποτέλεσμα πολλές πληροφορίες και πολλά ψηφιακά εργαλεία, κρίνοντας ότι αυτό δεν είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί μέσα σε δυο διδακτικές ώρες. Γι’ αυτό αποφάσισα να χρησιμοποιήσω κάποια από τα ψηφιακά εργαλεία που μου πρότεινε. Αξιοποίησα δηλαδή τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης προκειμένου να πάρω ιδέες και να εμπλουτίσω το μάθημά μου.  Έτσι με βάση τα παραπάνω επέλεξα ψηφιακά εργαλεία που θεωρώ ότι αφενός μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην τάξη και μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε και αφετέρου ότι μπορούν να πραγματοποιηθούν στο διάστημα των δυο ωρών.

      Ειδικότερα, αξιοποίησα το ChatGPT και το Gemini ώστε να αναδιαμορφώσουν τους διδακτικούς στόχους σύμφωνα με την ταξινόμηση του Βloom. Πήρα ιδέες και από τα δυο εργαλεία και τα προσάρμοσα στο δικό μου σχέδιο. Έπειτα, το εργαλείο mentimeter που χρησιμοποίησα, μου το πρότεινε το ChatGPT, ρωτώντας το τι μπορώ να χρησιμοποιήσω ως εισαγωγή/αφόρμηση. Ακόμη, το ChatGPT, κάνοντάς του την ερώτηση, πώς μπορώ να παρουσιάσω με ωραίο και διαδραστικό τρόπο τα βασικά σημεία του μαθήματος, ανάμεσα στις πολλές επιλογές, μου πρότεινε να κάνω παρουσίαση μέσα από το GammaAi, και γνωρίζοντας αυτό το εργαλείο και τα οφέλη που προσφέρει αποφάσισα να το επιλέξω. Επιπλέον, το ChatGPT μού πρότεινε την ιδέα για τον τρόπο αξιολόγησης, το kahoot, ένα γρήγορο, ευχάριστο και διαδραστικό τρόπο να ελέγξεις την κατανόηση των παιδιών. Επίσης, το Gemini μού σύστησε μια ενδιαφέρουσα δραστηριότητα στην 2^η διδακτική ώρα με το padlet, να βρω ένα παράλληλο κείμενο και να βάλω στους μαθητές να γράψουν στο padlet τις ομοιότητες και τις διαφορές.

        Ως προς τους μαθητές, χρησιμοποίησα τη τεχνητή νοημοσύνη και συγκεκριμένα το ChatGPT, ώστε να δημιουργήσουν έναν διάλογο μεταξύ του σοφού γέροντα και του βασιλιά. Το εργαλείο θα τους βοηθήσει να κάνουν έναν ολοκληρωμένο διάλογο, εμπλουτίζοντας το λεξιλόγιό τους και τη δημιουργική τους σκέψη. Με αυτό τον τρόπο θα ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή τους και σε συνδυασμό ότι η δραστηριότητα είναι ομαδική, θα γίνει ακόμη πιο ευχάριστη. Διαπιστώνουμε ότι τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης αποτελούν ένα εξαιρετικό συμπληρωματικό εργαλείο.

      Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος οι μαθητές να χρησιμοποιούν εσφαλμένα αυτά τα εργαλεία. Είναι πολύ εύκολο να πέσουν στην παγίδα, ιδίως σε αυτές τις ηλικίες, να κάνουν, δηλαδή, απλή αντιγραφή χωρίς να το επεξεργαστούν κριτικά.  Σίγουρα μερικές φορές αυτό είναι δύσκολο να αποφευχθεί αλλά με την κατάλληλη επιχειρηματολογία από μέρους μου, σε μερικές περιπτώσεις μπορείς να το αποφύγεις ή έστω να το μειώσεις. Τους τόνισα ότι θα καταλάβω αν κάνουν απλή αντιγραφή. Προσωπικά, αφιέρωσα σε προηγούμενες διδακτικές ώρες χρόνο για να τους εξηγήσω τη χρησιμότητα των εργαλείων αυτών και πώς μπορούν να τα χρησιμοποιούν ορθά. Θεωρώ  το γεγονός να μην τους τα διδάσκουμε ή να μην τους τα αναφέρουμε δεν σημαίνει ότι δεν θα τα μάθουν μόνοι τους, και εκεί ίσως είναι χειρότερα διότι θα τα χρησιμοποιούν με εσφαλμένο τρόπο. Επομένως, είναι καλύτερα να γνωρίσουν τη χρήση τους από εμάς τους εκπαιδευτικούς από το να μάθουν μόνοι τους και να τα χρησιμοποιούν λανθασμένα.

       Συμπεραίνουμε ότι τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης αποτελούν ένα εξαιρετικό εργαλείο για την τεχνολογία με τεράστιες  δυνατότητες και γι’ αυτό ακριβώς το λόγο χρειάζεται μεγάλη προσοχή και ευαισθησία. Είναι επιτακτική ανάγκη να χρησιμοποιούνται ως συμπλήρωμα στην εκπαίδευση και όχι ως βασικό εργαλείο. Με άλλα λόγια η Τεχνητή Νοημοσύνη και γενικά η Τεχνολογία οφείλει να εξυπηρετεί την εκπαίδευση και όχι το αντίθετο. Η ορθή και η υπεύθυνη χρήση από τους μαθητές καθώς και η συνεχόμενη καθοδήγηση από τον εκπαιδευτικό είναι  κρίσιμη και αναγκαία. Oι εκπαιδευτικοί έχουν ευθύνη να μάθουν τους μαθητές να το χρησιμοποιούν κριτικά και ως βοήθεια στις εργασίες τους (Αdiguzel et al, 2023 ; Russandi et al, 2023).

4. Συμπεράσματα / Εισηγήσεις

       Παραπάνω έγινε μια προσπάθεια δημιουργίας ενός εκπαιδευτικού σεναρίου με στόχο να συνδυάσει την παραδοσιακή μέθοδο με τα ψηφιακά τεχνολογικά εργαλεία και την τεχνητή νοημοσύνη, για να ενισχύσει την κατανόηση, την ενεργή συμμετοχή των μαθητών, τη δημιουργικότητα και τις συνεργατικές τους δεξιότητες. Γίνεται φανερό ότι η χρήση τέτοιων σύγχρονων μέσων δημιουργεί άλλη «αύρα και αίσθηση» στους μαθητές. Οι μαθητές αντιλαμβάνονται το μάθημα ως πιο ευχάριστο και λιγότερο ανιαρό, καθώς ενσωματώνει στοιχεία που είναι πιο οικεία και κοντά στα ενδιαφέροντά τους. Το κλίμα στην τάξη γίνεται πιο «ζωντανό» και ελκυστικό, αφού οι οθόνες και το διαδίκτυο αποτελούν πλέον αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς τους.

       Επίσης, επισημάνθηκε ότι η ανάγκη για ισορροπημένη χρήση της τεχνολογίας στην εκπαίδευση είναι αδιαμφισβήτητη. Είναι απαραίτητο να μην ξεχνάμε ότι η τεχνολογία πρέπει να χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα και όχι ως αυτοσκοπός. Η σωστή ενσωμάτωσή της πρέπει να υποστηρίζει την εκπαιδευτική διαδικασία, να ενισχύει τις ψηφιακές δεξιότητες των μαθητών και να διευκολύνει την αλληλεπίδραση με το περιεχόμενο, χωρίς να αντικαθιστά τη σημαντικότητα της προσωπικής επαφής και της κλασικής διδασκαλίας.

     Επιπλέον, τονίστηκε πόσο σημαντικό είναι να γίνεται ορθή χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από τους μαθητές. Η υπεύθυνη και η σωστή χρήση είναι καθοριστικής σημασίας, ώστε να μην μειώνεται η κριτική σκέψη και η δημιουργικότητα των παιδιών.

     Ας ελπίσουμε ότι όλα τα μαθήματα στο μέλλον θα διδάσκονται με αυτόν τον δημιουργικό και σύγχρονο τρόπο. Η πολιτεία οφείλει να παρέχει δωρεάν σεμινάρια και επιμορφώσεις στους εκπαιδευτικούς, προκειμένου να μπορούν να ακολουθούν τις εξελίξεις της τεχνολογίας, για μια πιο προοδευτική εκπαίδευση, που ακολουθεί τα ευρωπαϊκά πρότυπα.  Ακόμη, είναι αυτή που πρέπει να ενισχύσει τα αναλυτικά προγράμματα με νέες τεχνολογίες καθώς και να βελτιώσει τις υλικοτεχνικές υποδομές προκειμένου να δημιουργήσει στα παιδιά την αγάπη για τη μάθηση και το σχολείο. Με την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών, τα μαθήματα θα γίνουν πιο «ζωντανά» και παραστατικά. Από την εξίσωση φυσικά δεν μπορούν να βγουν και οι εκπαιδευτικοί. Είναι αδιαμφισβήτητα αρκετά χρονοβόρο και απαιτητικό να γίνονται προσεγμένα σχέδια μαθήματος γι’ αυτό το κράτος πρέπει να τα ενσωματώσει μέσα στο νέο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών.  Σίγουρα κι εμείς ως εκπαιδευτικοί από τη μεριά μας καλό είναι να ετοιμάζουμε τα μαθήματα με σύγχρονο τρόπο, ακολουθώντας τις νέες εξελίξεις.

     Ως εκπαιδευτικοί σε μια κοινωνία που συνεχώς προοδεύει οφείλουμε να ακολουθούμε τις σύγχρονες εξελίξεις και να αφήνουμε πίσω μας τα παλιακά συστήματα καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν μορφώνουμε απλά τα παιδιά αλλά χτίζουμε τη νέα γενιά.

Βιβλιογραφία

Adiguzel, T., Kaya, M., & Cansu, F. (2023). Revolutionizing education with AI: Exploring the transformative potential of ChatGPT. Contemporary Educational Technology. https://doi.org/10.30935/cedtech/13152

Canva. (n.d.). Canva [Graphic design platform].

https://www.canva.com

E-books. (n.d). Kείμενα Νοελληνικής Λογοτεχνίας Α’ Γυμνασίου: http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2228/Keimena-Neoellinikis-Logotechnias_A-Gymnasiou_html-empl/index02_01.html

Google DeepMind. (2023). Gemini 1 {Large language model}

https://gemini.google.com/app?hl=el

Josué, A., Bedoya-Flores, M., Mosquera-Quiñonez, E., Mesías-Simisterra, Á., & Bautista-Sánchez, J. (2023). Educational platforms: Digital tools for the teaching-learning process in education. Ibero-American Journal of Education & Society. https://doi.org/10.56183/iberoeds.v3i1.626

Kahoot! (n.d.). Kahoot! [Interactive learning platform].

https://kahoot.com

Mentimeter. (n.d.). Mentimeter [Presentation and engagement tool] https://www.mentimeter.com   

Mexhuani, B. (2024). Adopting digital tools in higher education: Opportunities, challenges and theoretical insights. European Journal of Education. https://doi.org/10.1111/ejed.12819  

Μπαλωμένου, Α. (2021, Απρίλιος 30). Σχεδιασμός και υλοποίηση ιστοσεμιναρίου για εκπαιδευτικούς δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην εποχή COVID-19: Βασικές αρχές και εργαλεία εξ αποστάσεως εκπαίδευσης για επείγουσα απομακρυσμένη διδασκαλία. Πρακτικά συνεδρίου: 1ο Διεθνές Διαδικτυακό Εκπαιδευτικό Συνέδριο Από τον 20ο στον 21ο αιώνα μέσα σε 15 ημέρες. https://doi.org/10.12681/online-edu.3260

OpenAI. (2023). ChatGPT (Mar 14 version) {Large language model} https://chat.openai.com/chat

Πολτιστικό πάρκο(2021, 22 Μαρτίου). Το πιο γλυκό ψωμί – Λαϊκά παραμύθια για παιδιά από το πολιτιστικό πάρκο [Βίντεο]. YouTube. https://www.youtube.com/embed/-x0nU2-245E?rel=0 

Padlet. (n.d.). Padlet [Digital collaboration platform].

https://padlet.com

Ramadhan, M., & Inayati, N. (2024). Benefits of digital tools in learning evaluation. Jurnal Pelita Nusantara. https://doi.org/10.59996/jurnalpelitanusantara.v2i1.348  

Rusandi, M., A., Saripah, I., Khairun, D., & M. (2023). No worries with ChatGPT: Building bridges between artificial intelligence and education with critical thinking soft skills. Journal of Public Health. https://doi.org/10.1093/pubmed/fdad049

Sapkota, N. (2021). Digital literacy and communicative competence in the new normal education. Journal of NELTA Gandaki, 4, 29–41. https://doi.org/10.3126/jong.v4i1-2.42640

ThingLink. (n.d.). ThingLink [Interactive media platform].

https://www.thinglink.com  1ο γυμνάσιο Ιωαννίνων Ζωσιμαία Σχολή (2019, 1 Νοεμβρίου). Ο κύκλος του ψωμιού.  [Βίντεο]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=rZPs931RgpY